Meervoud nr. 298 – september 2024.
Artikels uit dit nummer:
Hand in hand, kameraden! Vreedzaam antikapitalisme. Door Lukas De Vos.
De etnische zuivering van Palestina volgens Ilan Pappe (deel III). Door Paul Bekaert.
Hoofdartikel door Bernard Daelemans:
De Supernota.
Welneen, Bart De Wever was niet bij machte om na de verkiezingen supersonisch snel een ‘zakenkabinet’ op de been te brengen. Het zal de meest doorwinterde waarnemers wel niet verwonderen dat dit monster van Lochness alweer in de nevelen is verdwenen. In de plaats daarvan puzzelden de vijf ‘Arizona-partijen’ aan een budgetaire ‘supernota’ die kennelijk water en vuur moest verzoenen : enerzijds 9 miljard€ belastingverminderingen doorvoeren en anderzijds 28 miljard€ bezuinigen op de staatsuitgaven om in het najaar een mooi rapport te kunnen voorleggen aan de Europese Commissie. En dit zonder na te laten te investeren in departementen die al decennia zwaar verwaarloosd zijn, zoals Defensie. Het land moet immers ‘weerbaar’ worden en Antwerpen wil voor zijn haven graag een luchtafweer naar het voorbeeld van Rotterdam en Hamburg.
Om dit rekenkundige huzarenstukje te doen kloppen, hielden de onderhandelende partijen blijkbaar rekening met niet minder dan 19 miljard aan ‘terugverdieneffecten’. Er waren toch enkele wetstraat-analisten die dierven te schrijven dat de keizer naakt is, zoals Rik van Cauwelaert in De Tijd en Mark Elchardus in De Morgen. De meeste anderen zoemden in op de boksmatch tussen Georges-Louis Bouchez en Conner Rousseau. Zij rolden vechtend over de straat omwille van een gewenste/verguisde (schrappen wat niet past) vermogensbelasting, die hooguit enkele honderden miljoenen zou kunnen opbrengen. Nadat de volledige inhoud van de ‘supernota’ op straat werd gegooid, vond het linkse middenveld dat vooral Conner Rousseau naakt was, en het is nogal moeilijk om dat tegen te spreken.
Natuurlijk heeft Vivaldi de overheidsschuld flink laten oplopen door belangrijke en onvermijdelijke uitgaven te doen in het kader van de Coronacrisis en vervolgens de energiecrisis. Maar voordien had de ‘Zweedse’ coalitie flinke gaten in de begroting geslagen door belangrijke belastingverminderingen door te voeren, niet alleen in de personenbelasting maar ook in de sfeer van de sociale bijdragen voor de werkgevers. Een recept dat nu blijkbaar opnieuw in de maak is.
Van echt grote ‘hervormingen’ is in de ‘supernota’ weinig sprake, wel van een resem ingrepen her en der die de overheidsuitgaven enigszins onder controle moeten brengen. Knippen in de hogere ambtenarenpensioenen, het beperken van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd… Maar aangezien de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur staan heeft niemand zin om de kiezer tegen de haren in te strijken met onpopulaire maatregelen. Nu klinkt het al dat de ‘supernota’ eigenlijk nog maar een zeer onvolmaakt werkdocument was. De formatie wordt over de verkiezingen getild en men gaat zich nu toeleggen op minder gevoelige (nou ja!) thema’s zoals het immigratiebeleid en defensie. Zelfs de Vlaamse formatie krijgt nu de klad in de vleugels. Er moet immers in allerlei subsidies geschrapt worden. Het valt nog te bezien of Diependaele dat rond krijgt voor de verkiezingen.
Iedereen schijnt toch echt graag te willen dat Bart De Wever premier wordt want hij mag zich – na een korte aflossing door Maxime Prévot – opnieuw formateur noemen. Inmiddels werd het ambt van eurocommissaris al aan de Waalse liberalen gegund. Dat is in ons land gebruikelijk, zegt men, wanneer de premier een Vlaming is (maar dat gebruik is toch maar pas ontstaan sinds het premierschap van
Guy Verhofstadt).
Rik Van Cauwelaert heeft ook opgemerkt dat het formatieberaad meer in het bijzonder dé budgetaire slokop van de federale overheid, met name de gezondheidszorg nogal onaangeroerd laat. Dat is natuurlijk het domein bij uitstek dat in aanmerking komt om te worden overgedragen naar de deelstaten. Gaan hervormingen alhier gekoppeld worden aan herfinanciering en bevoegdheidsoverdrachten? Kortom, beleven we hier een stilte voor de storm?
De verwachtingen én de bezorgdheden van velen zijn hooggespannen. Er zal allicht nog wel meer met deuren geslagen worden vooraleer dit koninkrijk weer een federale regering heeft. Wordt het een federale regering die het federale niveau verder uitkleedt? Mysterie… Een striptease, graag!
