Aardbeving : Turkije laat Koerden stikken
Uit Meervoud nr 284, februari 2023.
Op 6 februari werden het overwegend Koerdische zuidoosten van Turkije en het noordwesten van Syrië bijzonder zwaar getroffen door verwoestende aardbevin-gen. Op het Koerdisch Instituut te Brussel werden wij de dag nadien al geconfronteerd met onthutsende verklaringen en getuigenissen die te maken hadden met een schandelijke houding vanwege de Turkse autoriteiten. Sindsdien verzamelt ons Instituut schokkende tot hallucinante informatie die het rechtstreekse gevolg is van de aardbevingen, maar tot op vandaag de mainstreammedia amper of niet haalt. De primeurs hieronder zijn dus voor de lezers van Meervoud. Maar eerst wat duiding over de bevingen en de gevolgen ervan.
De aardbevingen en de fysieke gevolgen
De twee aardbevingen met een kracht van respectievelijk 7,8 en 7,5 op de schaal van Richter, veroorzaakten nooit geziene verwoestingen over een afstand van 464 kilometer. Vandaar dat de huidige cijfers over het aantal doden en gewonden ongetwijfeld onderschattingen zijn. Men heeft nog steeds geen klare kijk op de werkelijke situatie in heel wat bergdorpen.
Begin maart waren de cijfers die ons bereikten als volgt: het dodental van de aardbevingen en hun naschokken is in Turkije gestegen tot 44.374, terwijl in Syrië 5.951 doden zijn gemeld. Meer dan 100.000 gewonden in Turkije en meer dan 1 miljoen mensen in het zuiden van het land leven in tenten bij temperaturen onder het vriespunt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben meer dan 26 miljoen mensen hulp nodig in Turkije en Syrië. Ongeveer 1,2 miljoen mensen werden geëvacueerd uit rampgebieden. De structurele schade is enorm. Ongeveer 118.000 gebouwen, waaronder meer dan 412.000 wooneenheden, zijn volledig ingestort of moeten worden gesloopt wegens grote schade. De WHO bereidt zich voor op verschillende epidemieën, waarvan de meest risicovolle de door voedsel en water overgedragen ziekten zoals cholera en hepatitis A.
Situering van het Koerdisch getroffen gebied
Wat niet alleen het Koerdisch Instituut, maar ongetwijfeld de gehele Koerdische beweging stoort is dat er sinds de aardbevingen in pers of media met geen woord wordt gerept over de uitgestrekte Koerdische regio’s die getroffen zijn. Men blijft het halsstarrig en banaal hebben over Turkije en Syrië.
Of de pers dit bewust of onbewust doet, men gaat hiermee voorbij aan de demografische realiteit en speelt het Turkse Erdoganregime tot zelfs het Syrische Assadregime in de kaart. ZuidoostTurkije (NoordKoerdistan) is zonder meer al een sterk economisch achteruit gestelde regio. Daarbovenop heerst er discriminatie, onderdrukking en gedwongen assimilatie ten aanzien van minderheden.
Zo is het ook in de stad Kahramanmaraş, kortweg Maraş, waar het epicentrum van de aardbeving van 6 februari lag. Daar situeert zich een KoerdischAlevitische regio die sinds 1978 bekend staat vanwege pogroms tegen Koerden en Alevieten. Ter verduidelijking, de Alevieten vormen een heel gematigde religieuze stroming binnen de Islam. Men zou het “de humanisten onder de Islam” kunnen noemen. Een doorn in het oog van het huidige Turkse regime, dat voorstander is van een strenge Soennitische beleving van de Koran.
Laat ons ook niet vergeten dat de aardbevingen het Koerdische Afrin in Syrië heel zwaar hebben getroffen. Heel de wereld is ervan op de hoogte dat Rusland in 2014 de Krim heeft ingelijfd. Anderzijds lijken weinigen te weten dat Turkse strijdkrachten met de hulp van Jihadistische milities in 2018 (opnieuw) NoordSyrië binnen vielen en de macht overnamen in Afrin. Een kanton dat tot dan deel uitmaakte van Rojava (WestKoerdistan). Sindsdien staat Afrin onder controle van Jihadisten. Boven op de jarenlange repressie, mishandelingen, opsluitingen en ontvoeringen wordt de Koerdische bevolking in Afrin geconfronteerd met onnoemelijk leed als gevolg van de bevingen.
Gebrekkige hulpverlening, maar wel misleiding, discriminatie, geweld en corruptie
Even terug naar dinsdag 7 februari 2023. Daags na de bevingen krijgt het Koerdisch Instituut een verzoek van BRUZZ. Deze Brusselse nieuwszender wou diezelfde dag een reportage samenstellen met getuigenissen uit het getroffen gebied. Ons Instituut wist vrij snel enkele bereidwillige Koerden en Alevieten op te trommelen die in contact stonden met familie en vrienden in ZuidoostTurkije.
Consternatie bij zowel de BRUZZreportster als bij mezelf toen we van de getuigen moesten vernemen dat naast de desastreuze verwoestingen Koerdische, Alevitische tot zelfs Syrische minderheden te maken hadden met misbruik van de situatie. De humanitaire hulp vanuit de Turkse overheid kwam maar niet op gang. Dat hield echter de lokale Turkse autoriteiten niet tegen om hun discriminerend beleid voort te zetten en zowat alle vrijwillige initiatieven te blokkeren die hulp wilden bieden aan dorpen en steden waar overwegend KoerdischAlevitische minderheden leven. Deze onmenselijke houding vanwege de autoriteiten staat in schril contrast met de golf van solidariteit die spontaan ontstond vanuit de verschillende bevolkingsgroepen in Turkije.
Ook in ons eigen Vlaanderen viel op dat elk initiatief van steun en solidariteit vanuit de Turkse en Koerdische diaspora los stond van om het even welke afkomst of religie. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de benefietavonden die standupcomedian Erhan Demirci organiseerde, en nog steeds organiseert. Demirci stelde het als volgt: “De inkomsten gaan integraal naar alle slachtoffers van de aardbeving. Zowel Turkse, Koerdische als Syrische kinderen zouden dit verdriet nooit mogen meemaken.”
Het lijkt erop dat een meerderheid van de bevolking in Turkije het nu wel gehad heeft met wanbeleid en corruptie. De getroffen regio heeft al vele aardbevingen gekend. Die ligt immers op het kruispunt van drie tektonische platen. Deskundigen waarschuwen daarom al vele jaren voor het gevaar van onveilige gebouwen.
President Recep Tayyip Erdogan draagt een directe en zware verantwoordelijkheid. In tegenstelling tot wat hij proclameerde kunnen de vele sterfgevallen niet aan ‘het lot’ worden toegeschreven. Er werd namelijk meermaals verzocht om de gebouwen die als paddenstoelen uit de grond rezen te onderwerpen aan staatscontrole. Het regime heeft nooit een opvolging gegeven aan de vele waarschuwingen. Zou het iets te maken hebben met de nauwe banden tussen Erdogan, zijn AKPpartij en de bouwsector? Hoe dan ook, het zijn de kleine vissen lees bouwpromotoren, aannemers en ingenieurs die vandaag voor de rechtbank worden gedaagd. De kiem van alle corruptie lees het regime dekt zich zo veel als mogelijk in.
Naast een aanzienlijke Europese steun heft de Turkse staat een aardbevingsbelasting, die sinds 1999 al 36 miljard euro heeft opgebracht om een ramp zoals die van 6 februari het hoofd te bieden. De bevolking daarentegen voelt zich letterlijk aan haar lot overgelaten. Op vele plaatsen (zoals in Gaziantep) was binnen de cruciale eerste 12 uur na de aardbeving geen hulp aangekomen. Het gebrek aan doeltreffendheid van de verstrekte hulp is deels structureel, deels vrijwillig en ook te wijten aan de geopolitieke context. Het amateurisme en het gebrek aan coördinatie waren zonder meer flagrant.
Niet te verwonderen dat de kritiek vanuit zowat alle lagen van de bevolking alsmaar toenam. Terwijl internationale reddingsteams en goed gestructureerde hulporganisaties neerstreken in Turkije en onmiddellijk actief waren in heel wat steden, was de AFAD, de Turkse overheidsinstantie voor rampenbeheer, die rechtstreeks met het ministerie van Binnenlandse Zaken is verbonden, gewoon afwezig.
Slachtoffers en hun families vroegen zich bovendien terecht af waar het machtige Turkse leger was gebleven. De berichtgeving die ons Instituut bereikte was dat een aanzienlijk deel van de grondtroepen door het Erdoganregime waren gemobiliseerd en zich in het bezette gebied van NoordoostSyrië hadden opgesteld. Hun opdracht bestond uit een zoveelste militaire operatie om de zogenaamde terroristen van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) te gaan bestrijden. Ondanks het feit dat de PKK intussen een eenzijdig staakthetvuren had afgekondigd uit respect voor de tol van de aardbeving.
U leest het goed, de eerste dagen na de aardbevingen lag de prioriteit van het Turkse leger niet op hulpverlening maar op aanvallen en bombardementen met zware artillerie. Het stadje Tell Rifaat in WestKoerdistan kreeg op 7 februari de volle laag. En terwijl de overwegend Koerdische SDF (Syrisch Democratische Strijdkrachten) humanitaire hulp verleenden in de noordoostelijke regio, kregen zij tussen 10 en 12 februari Turkse aanvallen met drones en geleide raketten te verwerken.
Herinnert u zich nog de EUTurkije deal van 2016? Mits een gulle gift van 6 miljard Euro zou Europa van Turkije de garantie krijgen dat illegale migratie via Turkije aan de grens met de Europese Unie (EU) wordt geblokkeerd. Nu weten wij intussen allemaal dat Erdogan de EU op een gegeven moment chanteerde met deze absurde deal. Vandaag worden de 1,74 miljoen Syrische vluchtelingen die in Turkije wonen, geconfronteerd met een nieuwe crisis. De regering doet er alles aan om hen terug te sturen naar een actief, zij het grotendeels statisch oorlogsgebied. Turkije beweert dat vluchtelingen bereidwillig terugkeren naar het thuisland, maar migratieexperts hebben ontdekt dat duizenden migranten door de autoriteiten werden gedwongen om formulieren voor vrijwillige terugkeer te ondertekenen zonder volledig te begrijpen wat de documenten betekenen.
President Erdogan en diens regerende AKPpartij (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling) hebben een bloedhekel aan de Koerdische Democratische Partij van de Volkeren (HDP), de tweede grootste oppositiepartij in Turkije. De AKP doet er alles aan om de HDP juridisch te bannen met het intussen gekende voorwendsel dat deze partij gelinkt is aan terrorisme. Meer dan 4000 HDPpolitici en miltanten bevinden zich intussen in een Turkse cel.
Nochtans is de HDP al vele jaren in opmars en lijkt die partij zelfs de harten te winnen van veel Turkse progressieve kiezers. Het is een partij van en voor de minderheidsgroepen. HDP kan bijgevolg de politieke kaarten flink door mekaar schudden. Waar HDP vroeger louter lokaal iets te betekenen had, slaagde de partij er intussen in om zich regionaal te profileren. De succesvolle lokale verkiezingsresultaten van de HDP in respectievelijk 2014 en 2019 waren voor Erdogan en diens AKPgetrouwen de trekker om in te grijpen. Want in heel wat dorpen en centrumsteden van ZuidoostTurkije had HDP de macht en het beleid in handen genomen.
Nog steeds onder het gekende voorwendsel werden HDPburgemeesters ontheven uit hun ambt en vervangen door zogenaamde Trustees, aangesteld door de Turkse overheid en bijgevolg trouwe volgelingen van het regime. In 2014 werden 83 HDPburgemeesters op die manier vervangen, in 2019 waren dat nog eens 48 burgemeesters.
Wat hebben al deze feiten met de aardbevingen te maken? De Trustees zijn ontegensprekelijke marionetten van het regime en lijken geen enkel besef van noch voeling met te hebben hoe het lokale beleid moet worden gevoerd. Hun onkunde of is het onwil (?) werd pas duidelijk in de nasleep van de bevingen. Daar waar de democratisch verkozen burgemeesters bij gebrek aan overheidshulp het initiatief zelf in handen namen, toonden de Trustees immobilisme en incompetentie en bleef alle lokale hulp uit. Opnieuw een stevige slag in het gezicht van de lokale bevolking.
Presidents- en parlementsverkiezingen
President Erdogan en zijn regerende AKP zijn nog steeds aan het bijkomen van de aardbevingen die het land troffen. Ongezien is dat Erdogan openlijk om vergiffenis vroeg aan de bevolking voor de late reactie zeg maar immobilisme van de autoriteiten.
Dit jaar zijn er presidents en parlementsverkiezingen in het verschiet. Normaal gezien zouden die doorgaan op 14 mei aanstaande, maar in de gegeven omstandigheden kunnen we vermoeden dat Erdogan er alles zal aan doen om die alsnog te verplaatsen. Hij staat spreekwoordelijk onder vuur voor het gebrek aan hulpverlening, de penibele humanitaire situatie en de broodnodige wederopbouwcampagne. Al die kritiek op de aanpak van de crisis leidde tot censuur en het tijdelijk afsluiten van de toegang tot Twitter.
Erdogan kwam aan de macht na publieke verontwaardiging over wanbeheer door de regering van de aardbeving in Izmit in 1999. Hij beloofde toen een einde te maken aan dat soort beleid en de ingebakken corruptie op alle echelons. Edoch, in een AFADrapport uit 2022 hebben waarnemers de verwoestingen als gevolg van de recente aardbevingen in verband gebracht met een regime dat verwikkeld is in nepotisme, ondoorzichtigheid en corruptie, waar miljarden dollars de afgelopen tien jaar niet zijn verantwoord, laat staan de inkomsten uit de aardbevingsbelastingheffing. Die 36 miljard, weet je wel?
Daarnaast bevindt het land zich in een economisch moeras. De Turkse lira is chronisch ondergewaardeerd en de inflatie mag dan in 2022 gedaald zijn, ze blijft nog steeds boven de 64% pieken.
Heel wat indicatoren om te stellen dat het Erdogantijdperk dit jaar tot een einde komt. Maar aan zulke uitspraken wagen de Koerdische mensenrechtenorganisaties zich niet (meer). Het verleden heeft bewezen dat Erdogan een machtspoliticus pur sang is. Iemand met vechterskwaliteiten die absoluut niet verlegen is om zich te wagen aan illegale praktijken.
Erik VRANKEN
Koerdisch Instituut vzw
Oproep tot steun aan de Koerdische Rode Halve Maan
De noden in de getroffen regio’s van Koerdistan, Turkije en Syrië blijven bijzonder hoog. Echter, vanwege de complexe situatie op het vlak van logistiek hebben de initiatieven om hulpgoederen te sturen niet veel zin. Alle lof voor de vele initiatiefnemers ten spijt.
Blijft er dus enkel financiële steun over waarmee de hulpverlenende organisaties ter plaatse aan de slag kunnen. Ook daar juicht het Koerdisch Instituut elk initiatief toe. Vergeef ons echter volgende kritische bedenking: doneren aan het bekende Consortium 1212 is wat ons betreft geen garantie dat uw geld in de juiste handen komt. Hoe goed bedoeld de hulporganisaties van dit Consortium ook mogen zijn, zij worden veelal genoodzaakt om elke hulp af te stemmen met de lokale autoriteiten.
Vandaar dat het Koerdisch Instituut van bij de start heeft opgeroepen om de Koerdische Rode Halve Maan vzw (Heyva Sor a Kurdistanê) te steunen. Heyva Sor is een lokale hulporganisatie die bijzonder actief is in het noorden van Syrië, maar ook lokale hulp weet te bieden aan de afgelegen gebieden in ZuidoostTurkije.
Hieronder de bank en contactgegevens van Heyva Sor. Dank voor uw gift. Die in dit geval jammer genoeg niet fiscaal aftrekbaar is: Heyva Sor is niet erkend op het federale niveau.
Rode Halve Maan van Koerdistan
BE04 0013 2448 9631
BIC/SWIFT: GEBABEBB
T. 0470.94.64.19
E. info(at)koerdischerodehalvemaan.be
W. www.koerdischerodehalvemaan.be
