“Onze sociale zekerheid is niet meer zeker en dus zal ze ook niet meer sociaal zijn.”
INTERVIEW MET SANDER LOONES (N-VA)
Uit Meervoud nr. 282, december 2022.
N-VA-backbencher Sander Loones (43) kwam onlangs in de schijnwerpers door zijn opmerkzaamheid met betrekking tot het federale begrotingswerk van de regering-Decroo. Hij legde fouten en inconsistenties bloot die de regering in verlegenheid brachten en leidden tot het dumpen van federaal staatssecretaris De Bleeker. Loones is sinds 2019 federaal parlementslid maar voordien was hij ook al lid van het Europees parlement en zelfs enkele weken federaal minister van defensie. Hij was een tijdlang ondervoorzitter van de N-VA, schreef mee aan de teksten voor een confederale herinrichting van België en was betrokken bij de regeringsonderhandelingen in 2020 die ei-zo-na leidden tot de vorming van een regering De Wever-Magnette. Quod non. Meervoud had een gesprek met hem over de federale overheidsfinanciën en de noodzakelijke confederale omslag van deze staat.
Mijnheer Loones, u legde tijdens de begrotingsbesprekingen het vuur aan de schenen van de Vivaldi-regering wat leidde tot het ontslag van me-vrouw de Bleeker als staatssecretaris van Begroting. Hoe blikt u terug op deze gebeurtenissen?
Laten we eerst het bredere plaatje bekijken : de regering van Alexander De Croo is van start gegaan met het verhaal dat zij zou bewijzen dat België wel kan werken. Ze ging alles beter doen, alles hervormen en bewijzen dat België wel bestuurbaar is. Dat zou je dus moeten kunnen aflezen uit de begroting, waar alles samenkomt : energiebeleid, migratiebeleid, sociale zekerheid, arbeids-markt… Maar uit de cijfers blijkt dat men het tegenovergestelde doet van wat men beweert : het komt heel duidelijk naar voren dat dit land niet werkt, dat het niet mogelijk is om dit land te laten werken, alle voluntaristische paars-groene slo-gans ten spijt. Het wordt een schrijnende afgang : de keizer is zonder kleren. Dit is een regering die geen ploeg is : ze schie-ten allemaal op elkaar. Iedereen vecht voor zijn eigen brok en het kan niemand wat schelen wie de factuur zal betalen.
Wat mevrouw De Bleeker betreft, het siert haar dat ze transparantie heeft wil-len geven over de begrotingscijfers. De vaststelling blijft echter wel dat haar be-groting de allerslechtste van Europa was. Dat is natuurlijk niet alleen haar fout maar die van de ganse regering en van een gans land. Ik zei vroeger altijd : Bel-gië is in het beste geval in staat tot mid-delmatigheid. Met tal van compromissen strompelen we verder in middelmatig-heid. Maar vandaag moeten we vaststel-len dat we naar volstrekte ondermaats-heid zijn afgegleden.
U hebt wel de cijfers goed ontleed en de fouten uit de begroting gehaald.
Ik vind dat een regering altijd eerlijk moet zijn. De belastingbetaler heeft het recht te weten wat er met zijn geld gebeurt. Natuurlijk is het in crisistijden moeilijk om vooruit te blikken en toekomstige uitga-ven en inkomsten in te schatten. Maar al-les wat je redelijkerwijze weet of kan we-ten moet je wel in de begroting opnemen. En deze regering doet dit bewust niet. Dat is onbetamelijk. Het gaat dan speci-fiek over die BTW-verlaging op energie. De regering belooft dat de BTW op ener-gie op 6% zal blijven en we weten dat dit ongeveer anderhalf miljard euro zal kos-ten maar de regering weigert dit in de be-groting in te schrijven. Dat behelst dat er twee fouten worden gemaakt : ten eerste kloppen je rekeningen niet en draai je de mensen een rad voor ogen. Ten tweede schep je onzekerheid want we worden geacht de regering op haar woord te ge-loven terwijl het geld niet voorzien wordt om haar beloften waar te maken.
De federale overheidsfinanciën zijn katastrofaal. Niet alleen begrotings-gewijs maar ook qua schuldgraad bengelen we helemaal aan het einde van het Europese peleton. Hoe kan dit deficit teruggedrongen worden terwijl we weten dat de federale overheid nu al niet bij machte is om haar over-heidstaken waar te maken. Om de be-leidsambities, bijvoorbeeld bij het spoor, waar te maken, is veel meer geld nodig dan ze kan uittrekken…
In geval van ziekte zijn er altijd twee stappen : ten eerste moet men erkennen dat men ziek is, ten tweede moet men werken aan zijn genezing. Maar deze re-gering heeft nog altijd de eerste stap niet gezet. We moeten erkennen dat België ziek is. Door de schuldgraad krijgen we straks nog meer problemen met toene-mende interestlasten. Van de vijf landen met de hoogste schuldgraad in Europa zijn er vier die hun schuldgraad aan het verbeteren zijn en België is het enige land waar de schuldgraad verder stijgt. Niet alleen is België gigantisch ziek, de ziekte is België zelf. Elke maand roep ik de regering op om tot dat inzicht te ko-men. Pas dan kan je naar oplossingen zoeken. Nu zitten we volop in de symp-toombestrijding. We kunnen beslissen om wat meer geld te geven aan de NMBS, we kunnen iets doen voor de pensioenen. Maar dat is op het niveau van de symptomen.
In de diepte moeten we kijken naar de structuren. Het probleem is dat ons land een bricàbrac is geworden van versnipperde bevoegdheden. Op al die snippers wordt vanalles gemorreld maar die bricàbrac zet eigenlijk aan tot onverantwoordelijkheid. Iedereen doet maar wat en gaat ervan uit dat iemand anders de factuur zal betalen. Daar zit de knoop, dus of je nu de vraag stelt over de NMBS, het energiebeleid, of wat dan ook, we komen altijd terug op het zelfde probleem. Je kunt proberen daar wat orde in te brengen – wij hebbben het zelf ook geprobeerd. We zaten in de federale regering en met een zeker resultaat : we hebben de schuldgraad naar beneden geduwd, de belastingen verlaagd, de koopkracht is gestegen toen, maar zelfs dat was allemaal veel te weinig. Ook wij hebben ondervonden wat we al wisten.
Je kan dit land beleidsmatig niet hervormen zoals het nu in elkaar zit. Je gaat eerst een institutionele sprong moeten maken. Dat zal nodig zijn om verantwoordelijkheid in het systeem te krijgen en ook een zekere logica. Nu weet niemand nog wie voor wat verantwoordelijk is en je krijgt ook geen logisch beheer van bevoegdheden.
De vorige federale regering heeft onder impuls van minister Johan Vanovertveldt inderdaad een belangrijke belastingvermindering doorgeduwd maar die werd niet gecompenseerd door een beperking van de uitgaven waardoor een structureel gat in de begroting is bijgekomen.
Dat is factueel onjuist. Er wordt dan altijd verwezen naar een aantal studies over de taksshift die later weerlegd zijn door experts. Door het beleid dat we hebben gevoerd zijn 200.000 jobs gecreëerd, zijn de ondernemingen versterkt en zijn die jobs ook in het land gebleven. En dat alles heeft ook een positief effect op de begroting. Maar zelfs voor wie dat niet gelooft heb ik geen enkel probleem om te verdedigen dat wij inderdaad de belastingen hebben verlaagd. Dat is geen schande. We zijn kampioen in Europa qua belastingen. Tot slot nog dit : op het moment dat we de regering hebben verlaten, hebben we ons geëngageerd de geplande hervormingen te blijven steunen. We hadden een betere begroting afgeleverd maar er was reden tot waakzaamheid : de vergrijzing komt eraan, de pensioenlast gaat stijgen, de kosten van de gezondheidszorg eveneens. We moeten meer doen. Daarom hadden we in de zomer van 2018 een akkoord gesloten, een ‘jobsdeal’, met maatregelen om de arbeidsmarkt te hervormen om meer mensen aan het werk te kunnen zetten. Vooral in Wallonië en Brussel is de tewerkstellingsgraad veel te laag. Bij de val van de regeringMichel hebben we gezegd dat we bereid waren om dat geplande beleid te blijven steunen vanuit de oppositie. Alles lag klaar, de wetteksten lagen klaar maar Kris Peeters wilde ze niet uit zijn lade halen en in het parlement indienen. Daar ligt de echte verantwoordelijkheid voor het oplopen van het begrotingstekort naderhand. Zodra de NVA uit de regering is gestapt heeft men het pad van de hervormingen niet meer bewandeld en dat zien we nu in de cijfers. Op het moment dat we de regering verlieten was het begrotingstekort nog maar 0,7%. Intussen zitten we aan boven de 3% ! Het wordt ons nu zelfs verweten dat het onze schuld is, omdat we uit de regering zijn gestapt. In feite is dat een mooi compliment. Ze zeggen eigenlijk : zonder de NVA wordt er niet hervormd.
Maar alles bij elkaar blijft het pijnlijk. Je zit met een liberale partij, zelfs met een CD&V in de regering die zouden moeten vechten om de uitgaven te bewaken. Maar zelfs voor socialisten moet dit een opdracht zijn : we praten hier over de financiering van een overheid, met inbegrip van de sociale dienstverlening. Je kan dat niet blijven doen voor nu en voor de toekomst wanneer je begroting niet op orde staat. Onze sociale zekerheid is niet meer zeker en dus zal ze ook niet meer sociaal zijn. Dat is een absolute ramp.
Komen we dan op een punt dat de EU bij ons orde op zaken zal komen stellen zoals Rik Van Cauwelaert al herhaaldelijk in de Tijd heeft gewaarschuwd?
Dit land hervormt niet. In het verleden is dat wel gebeurd als er externe druk kwam. Bijvoorbeeld onder JeanLuc Dehaene, België wilde in de eurozone, en onder druk van de toetredingscriteria voor de euro zijn heel wat dingen gebeurd. Vandaag stellen we vast dat dit niet meer lukt. Als Europa dingen vraagt, veegt België daar gewoon zijn voeten aan. Het meest tastbare en actuele voorbeeld is de pensioenhervorming. De regering van Alexander De Croo heeft aan Europa beloofd dat ze de pensioenen gaat hervormen maar ze doen net het tegenovergestelde. In plaats van hun beloften te houden zegt Paul Magnette nu : Europa moet ons niet komen chanteren. Dit is de wereld op zijn kop maar het toont aan dat de Europese druk niet meer werkt.
Een tweede vorm van externe druk, dat zijn de financiële markten. We hebben dat gezien in 2010. Het lukte Bart De Wever niet om met Elio Di Rupo een regering te vormen. Maar op een bepaald moment begon de interest op onze schuld toe te nemen, de zogenaamde ‘spread’ tussen Duitsland en ons land nam toe. Daar werd toen naar verwezen om de onverantwoordelijkheid van de NVA in de verf te zetten. Zo is dan de regering Di Rupo tot stand gekomen – zonder de NVA weliswaar. Toen werkte die financiële druk nog maar vandaag niet meer. Dat komt omdat de Europese Centrale Bank een laks beleid voert en ook omdat we in de eurozone zitten en omdat de problemen wat worden uitgevlakt in het grote geheel.
De vraag is nu, komen we dan in een Griekenlandscenario? In Griekenland heeft niet alleen de EU zich met de gang van zaken bemoeid. Het was hogerop : het Internationaal Muntfonds heeft de boel daar overgenomen. Het IMF heeft de hervormingen opgedrongen. Dat was bijzonder ondemocratisch : mensen krijgen een beleid opgedrongen vanuit een internationaal niveau waar je niet voor gestemd hebt. Dat is een absolute democratische schande maar het kon voor Griekenland niet anders omdat ze op failliet stonden. Zal dat ook hier gebeuren? Het verschil tussen België en Griekenland is dat de internationale financiële markten milder zijn voor België omdat onze inwoners en dan vooral de Vlamingen veel persoonlijk spaargeld hebben. Dan wordt het dus cynisch. Ze zeggen eigenlijk : met België valt het wel mee want als het echt slecht gaat kunnen we die spaargelden aanslaan. Bijgevolg is het schandalig dat we zitten met beleidsmakers die speculeren op de laatste reddingsboei, het spaargeld van individuele mensen.
Hoe gaan we de institutionele omslag die nodig is dan forceren? Ik heb de indruk dat Vivaldi, als het enigszins kan, nog wel een tweede ronde wil doen na verkiezingen.
Dat zegt u juist : “als het enigszins kan”. Willen we tot een omslag komen dan moeten de mensen anders gaan stemmen. Zolang partijen beloond worden die dit beleid voeren zal er niets veranderen. Men moet stemmen voor partijen die het anders willen doen. De nuance is natuurlijk dat dit België is en dat Vlamingen nog kunnen stemmen voor wie ze willen, toch houden de traditionele partijen een levenslijn, dat zijn de Waalse traditionele partijen. Dat zie je vandaag al : deze regering heeft geen meerderheid in Vlaanderen en het ziet ernaar uit dat ze zal verder doen met nog een kleinere minderheid in Vlaanderen. Zolang de PS en de MR voldoende groot zijn en Ecolo kan depanneren, dan zullen ze niet nalaten om Vivaldi verder te zetten. De uitdaging voor de verkiezingen in 2024 is dubbel : er moet gestemd worden op partijen die
het anders willen en ten tweede er moet een duidelijke pedagogische tik gegeven worden aan de Vlaamse partijen die meestappen in dit verhaal en dat is in de eerste plaats aan de VLD en in de tweede plaats aan CD&V. Maar toch vooral de VLD, die nu de premier levert, die al 23 jaar in de regering zit, die al dertien jaar – samen met de MR – de minister van begroting levert.
Het is nu al zover gekomen dat de VLD pleit voor een hiërarchie der normen binnen de Belgische federatie en voor herfederalisering van Vlaamse bevoegdheden. Kortom ze willen Vlaanderen onder curatele plaatsen en bevoegdheden ontnemen. Stel je voor! De Nationale Bank bevestigt dat Vlaanderen de enige overheid is die een keurig begrotingstraject volgt. We gaan als enige in de richting van een begrotingsevenwicht, wat hoegenaamd niet gemakkelijk is : daar moeten onaangename beslissingen voor worden genomen. Nu wil de VLD dus de beste leerling van de klas straffen en de slechtste leerling van de klas – de federale overheid – meer bevoegdheden geven.
Volgens de peilingen zitten NVA en VB in de lift in zoverre dat ze wellicht samen een meerderheid halen in Vlaanderen. Wat denkt u over een mogelijke samenwerking ?
Voorzitter Bart De Wever is daar altijd heel duidelijk in geweest : in een democratie moet je altijd respect hebben voor de verkiezingsuitslag en moet je altijd open staan voor samenwerking met correcte mensen. Wat me hier in het parlement wel opvalt is dat de sociaaleconomische voorstellen die Vlaams Belang hier neerlegt eerder linkse voorstellen zijn en dus niet aansluiten op de sociaaleconomische visie die door mijn partij wordt aangehangen. Maar het is aan de mensen om te kiezen.
De strategie die Tom Van Grieken naar voor schuift om België op te breken is om – zodra dat mogelijk is – op Vlaams niveau samen met NVA een regering te vormen en vanuit het Vlaamse niveau zelf de bevoegdheden uit te breiden, zelfs als daar buiten de lijntjes van de legaliteit moet worden gekleurd.
De verkiezingen van 2024 zullen gaan over de vraag : lukt het nog met dit land? Het antwoord is voor mij duidelijk : neen. De vraag is hoe we daar dan mee omgaan. Maar die discussie zal op federaal niveau gevoerd worden. Ik begrijp dat de vraag over samenwerking van NVA en VB gesteld wordt maar dat zijn niet de meest relevante vragen. De vraag is wie op federaal niveau de communautaire omslag kan realiseren en ik heb niet de indruk dat het VB geïnteresseerd is om dat op federaal niveau te doen, totaal niet. Wij wel, we zijn niet te beroerd om in het slijk te gaan staan en het gevecht aan te gaan en te vechten voor de Vlaamse vrijheid in federale onderhandelingen. We zijn er trouwens dichtbij geweest in de zomer van 2020, dat zou in 2024 zijn beslag moeten krijgen.
Maar zelfs in de strategie van het VB is het niet mogelijk om het federale niveau uit te sluiten : ze zeggen zelf dat ze vanuit Vlaanderen démarches willen doen om dan vervolgens federaal te gaan onderhandelen.
Het ziet er toch naar uit dat de kans klein is dat op federaal vlak een tweederde meerderheid kan gevonden worden. Voor zover er op federaal vlak partners kunnen gevonden worden voor een institutionele omslag, dan is het toch in de eerste plaats de PS.
Ik begrijp het fatalisme niet binnen de Vlaamse beweging. We gaan er altijd vanuit dat we het niet gaan halen. We gaan geen tweederde meerderheid vinden, het gaat allemaal heel moeilijk zijn enz. Laat ons nu toch eens geloof hebben in onze analyse, de strijd aangaan, elke kiezer overtuigen om te kiezen voor partijen die dat willen doen. Ik denk dat dat kan. We staan op een historisch momentum waar we nog nooit hebben gestaan. In het verleden hebben we altijd gezien dat de Franse Gemeenschap uiteindelijk in beweging kwam toen ze geld nodig had. Dat hebben we vaak gezien en dat is opnieuw het geval. Wat nieuw is, is dat nu ook bij de Vlamingen het geld op is. Volgens mij is dat een interessante cocktail die mensen kan overtuigen van onze analyse en om voor de juiste partijen te stemmen. Ik ben dus geen electorale fatalist. Ik geloof in onze analyse. Ik denk dat Vlaamsnationalisten gelijk hebben. In welke schakering van het Vlaamsnationalisme je ook zit, de Vlaamsnationale analyse is de juiste analyse. Mijn nieuwjaarswens is dat iedereen het geloof in de eigen overtuiging mag herwinnen. Het gelijk staat aan onze kant, de realiteit bevestigt dat elke dag.
Een tweede zaak is dat de Belgische geschiedenis al 200 jaar bewijst dat als men politiek iets wil, opeens alles mogelijk is. Dan worden er wel juridische trucs gevonden om het op te lossen. Dat hebben wij niet bewezen, dat hebben die traditionele partijen bewezen.
Het is wel ironisch dat u toch juist de PS zal nodig hebben voor een institutionele omslag, die juist de partij is die mee aan de basis ligt van het federale financiële débâcle en die juist – ook nog aangejaagd door de PVDA weigerachtig is om de federale overheidsfinanciën te saneren.
Dat wordt altijd als moeilijk voorgesteld, terwijl het dat totaal niet is. De vraag is dubbel. Eén : gaan we splitsen? En twee : kunnen zij dat aan? Punt één : gaan we splitsen? Welnu, de PS wil met ons een akkoord sluiten omdat zij ons beu zijn. En wij willen met hen een akkoord sluiten omdat wij hen beu zijn. Dat is niet om samen in een regering te gaan zitten; dat is om bevoegdheden uit elkaar te trekken zodat wij ons eigen ding kunnen doen en zij hun eigen ding kunnen doen en dat ze verlost zijn van die ambetante NVA. Punt twee: waarom zou de PS dat willen? Ze zullen dat financieel toch niet aankunnen? Neem nu een concreet iets als het beperken in de tijd van de werkloosheidsuitkeringen. De PS wil dat absoluut niet. De meerderheid in Wallonië wil dat niet. In Vlaanderen is er inmiddels – we hoorden het recent met het nieuwe standpunt van de CD&V terzake – een tweederde meerderheid voor het beperken van de werkloosheidsheidsuitkeringen in de tijd. Laat ons dat nu splitsen, dan kan Vlaanderen dit uitvoeren, zonder dat Wallonië daartoe verplicht wordt. Hoeft dat een probleem te zijn? Als je de PS hier in de Kamer bezig hoort hoegenaamd niet. Ze beweren dat het handhaven van werkloosheidsuitkeringen
helemaal geen budgetair probleem vormt, dat de mensen spontaan wel een job zullen zoeken en vinden en dat het allemaal wel in orde komt met onze begroting. En dat schuldopbouw ook geen probleem vormt, het geld is toch gratis… Welnu, laat het hen dan bewijzen binnen hun autonome instellingen. Het probleem is dan opgelost…
Waarempel! Nu, de economische situatie in Wallonië, met zijn hoge werkloosheid en lage tewerkstellingsgraad is toch niet van aard om een zelfredzaam en leefbaar land te maken.
Daar ben ik het niet mee eens. Wallonië heeft alles ! Terwijl Vlaanderen is volgebouwd heeft Wallonië nog heel veel ruimte waar ze dingen kunnen doen. Ze hebben een economisch weefsel dat nog niet gebetonneerd zit. Er zijn enorme groeimogelijkheden en plaats voor ondernemingen. Bovendien hebben ze veel mensen die inactief zijn. Dat wordt altijd gezien als een probleem maar dat is juist een troef. Kijk, in Vlaanderen zijn er nog enkele provincies die een tandje moeten bijsteken om aan de 80% werkzaamheidsgraad te komen maar Wallonië zit nu nog maar op 65%. Dat is inderdaad een probleem maar het is ook een kans. Al die mensen die niet werken : dat is de toekomst. Als je die allemaal aan de slag krijgt, en je hebt de ruimte om te ondernemen, en je kunt een economisch weefsel uitbouwen dat nog niet verstard is, … de sky is the limit! Wat hebben ze nodig ? Net als ik eerder zei : het geloof in eigen kunnen. Er zijn wel degelijk Walen die daarin geloven. GeorgesLouis Bouchez mag dan een belgicist zijn, hij belichaamt wel een geloof in het Waalse ondernemerschap. Thomas Dermine bijvoorbeeld ook en PierreYves Dermagne, om twee PSnamen te noemen. Die hebben een zekere Waalse fierheid. Dat is de eerste vereiste en de tweede vereiste zit op institutioneel vlak : de context moet van die aard zijn dat ze verplicht zijn om verantwoordelijkheid te nemen en waar ze de kosten niet op een derde betaler kunnen afwentelen. Vandaag hoeven ze niks te doen he : Vlaanderen zal wel opdraaien voor de facturen. Het communautaire en het sociaaleconomische staan totaal niet naast elkaar, het zijn twee zijden van dezelfde medaille.
Sterker : het communautaire is de voorwaarde om het sociaaleconomische opgelost te krijgen.
Ik kan me toch niet voorstellen dat een relance in Wallonië mogelijk is zonder dat er investeerders zijn en zonder dat er investeringskapitaal is. In een scheidingsscenario zal er inderdaad responsabilisering komen maar er zullen toch ook solidariteitsstromen blijven bestaan.
Natuurlijk, daar zijn wij ook toe bereid. Je kan ook niet verwachten dat het van de ene dag op de andere gaat veranderen. In ons confederaal model hebben wij een solidariteitsmechanisme uitgewerkt dat behoorlijk royaal is. We zijn gaan kijken hoe dat in andere federale landen gebeurt en van die voorbeelden hebben we het beste genomen. Vlamingen zijn een solidair volk en we zijn ook bereid om dat in de toekomst te blijven op twee voorwaarden : in de eerste plaats transparantie. Die is er vandaag totaal niet. We moeten nu professoren zes maanden aan het werk zetten om te berekenen hoe groot de transfers zijn. Dat is toch niet normaal. Dat zou met één muisklik moeten zichtbaar zijn. Ten tweede moet het systeem zo ontworpen zijn dat het aanzet om het beter te gaan doen. In het confederaal model dat wij hebben uitgetekend zijn beide voorwaarden opgenomen.
Kijk, in 2020 stonden we dichtbij een akkoord hoor. Bart De Wever vertelde onlangs in een interview over een vergadering die hij had met Paul Magnette, die
Brussel samengaat en we dat België noemen? Kortom Magnette zat niet in een confederaal scenario maar in een postBelgisch scenario na te denken. Ik kan bevestigen dat het klopt wat Bart zei, want ik zat erbij. Bij de PS weten ze ook wel dat dit land gewoon onhoudbaar is. We kunnen ons dit land niet meer permitteren. Dat is niet goed voor ons maar het is ook niet goed voor Wallonië. Uiteindelijk gaat het over onze sociale zekerheid die in gevaar komt en voor socialisten is dat een fundamenteel probleem. Onze sociale voorzieningen overeind houden, dat doe je niet door het geld van vandaag en van morgen en van overmorgen op te soeperen. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je rekeningen op orde zijn.
Wat er over het bijnaakkoord van 2020 bekend is gemaakt was dat het voornamelijk ging over de loskoppeling van de gezondheidszorg en het arbeidsmarktbeleid maar wel zonder aan de federale financiering te raken. Klopt dat?
Ik ga de details van die onderhandelingen niet allemaal blootgeven omdat ik wil dat ze slagen in 2024. Maar kom, de grote tendens van dat akkoord van 2020 was duidelijk : het moest gaan in de richting van confederalisme. Het plan was niet om een regering te vormen met de PS voor vijf jaar. Wij waren bereid om een regering te vormen voor twee jaar met een dubbel specifiek doel : enerzijds een crisisbeleid te voeren ten aanzien van de coronapandemie en anderzijds de sprong erna technisch helemaal voor te bereiden, wetteksten uit te schrijven, alle institutionele hervormingen netjes op papier te zetten zodat twee jaar later de verkiezingen konden worden uitgeschreven waarbij de mensen zich daarover democratisch konden uitspreken alvorens tot uitvoering over te gaan.
Weet je trouwens waarom het uiteindelijk is misgelopen? Ik zal het zeggen. We wilden een crisisregering met een crisissamenstelling. Een regering met slechts tien ministers, geen twintig zoals vandaag. Een kleine, smalle regering om Corona het hoofd te bieden en de institutionele hervormingen voor te bereiden. Kortom, voor de VLD zat er slechts één ministerpost in. En opeens zijn de dingen gelopen zoals ze gelopen zijn.
In zijn boekje “de doodgravers van België” brengt Wetstraatjournalist Wouter Verschelden het weinig verheffende relaas van die periode van regeringsvorming die aan Vivaldi vooraf ging. Daarin schrijft hij op verschillende plaatsen dat Bart De Wever bereid zou zijn geweest om de gemeenschappen op te doeken, kortom om de Vlaamse gemeenschap in Brussel op te heffen. Klopt dat?
Als er op het technische niveau wordt onderhandeld over institutionele kwesties ben ik daar bijna altijd bij betrokken. En daar hebben wij altijd en alleen maar ons confederaal model verdedigd, dat bekend is, ook wat betreft de Brusselse aspecten daarvan.
Laat me ook dit zeggen : ik zie Brussel heel graag. Ik versta trouwens niet hoe mensen in de Vlaamse beweging fors kunnen zeggen : geen morzel Vlaamse grond geven we maar we zullen dan wel onze ganse Vlaamse hoofdstad opgeven. Maar wat ik ook niet versta is de idee van een Brussel dat op zichzelf zou staan. Brussel kan dat gewoon niet. Financieel en economisch kan dat niet omdat het een stad is. En een stad is een opeenstapeling van zeer interessante zaken maar ook van heel wat uitdagingen. Een stad trekt heel wat miserie aan en kan dus nooit op zichzelf staan. En ik wil niet meegaan in de cynische redenering om Brussel eerst af te stoten, zodat ze achteraf met hangende pootjes aan de Vlaamse poort staan te bedelen. Dat is een scenario dat ik niet wil steunen. Ik heb het goed voor met onze hoofdstad.
Kortom, de NVA laat Brussel niet los?
Onze teksten over het confederaal model zijn daarover zeer duidelijk.
Bernard Daelemans
