Meervoud nr 277-278 – Een schoon Vlaanderen?
Meervoud nr 277-278, mei 2022.
Artikels op de webstek:
Kip Kiev: Oekraïne en de klunzige VS-president door Rudi Coel.
De Geschiedschrijving van Groot-Nederlander Geyl. Door Nico Van Campenhout.
Vlaams Onderwijs heeft leesoffensief nodig. Door Bernard Daelemans.
Hoofdartikel: Een schoon Vlaanderen?
“Wij willen niet een Vlaanderen maar een schoon Vlaanderen”, schreef Mark Grammens in een ophefmakend editoriaal in ‘De Nieuwe’ een kleine zestig jaar geleden. Dat ‘schone’ sloeg niet enkel op milieu maar ook op sociale rechtvaardigheid, inzet voor wereldvrede, en zo meer.
Een schoon Vlaanderen is er zeker niet gekomen als we alleen nog maar het milieu in ogenschouw nemen. Vlaanderen bulkt van de historisch vervuilde sites met gevaarlijk afval. Zeker, er is een milieuwetgeving gekomen en er bestaan instituten die erop moeten toezien dat die gerespecteerd wordt. Maar op dat toezicht is heel wat personeel wegbezuinigd – waar hebben we dat nog gehoord? De milieugevoeligheid is wel toegenomen en nieu-we kennis onthult gevaren waar we ons vroeger niet van bewust waren. Vandaag wordt bijvoorbeeld gewag ge-maakt van zowat 4.000 sites waar PFAS-vervuiling kan bestaan. “We leven onder een zwart deken van giftige stoffen die ons ziek maken”, zegt professor Pieter Leroy (Universiteit Nijmegen) in een interview met De Morgen. OVAM wil vanaf 2036 werk maken van het opruimen van historische vervuiling in Vlaanderen.
Het Europees landbouwbeleid met de door het plan Mansholt ingeleide schaalvergroting werd ook in het dicht-bevolkte Vlaanderen uitgerold. De intensieve landbouw heeft tot uitwassen geleid zoals de miljoenenpopulatie aan varkens in West-Vlaanderen. Hoewel we al dertig jaar weten dat er een stikstofprobleem is, is de Vlaamse veestapel in het jongste decennium nog toegenomen, op instigatie van de Boerenbond en zijn politieke arm, de CD&V-landbouwministers. Minister van Omgeving Zuhal Demir wil de veestapel met 30% doen krimpen. Boerenbedrijven moeten ermee kappen of zich op andere activiteiten toeleggen. Een menselijk drama is in de maak. In Nederland zien we de gemoederen hoog oplopen. In Vlaanderen zijn 14.000 bezwaren neergelegd tegen het ‘stikstofakkoord’. De nieuwe Landbouwminister Jo Brouns (CD&V) zal zijn vel duur verkopen maar er zijn geen mirakeloplossingen.
In het voorgaande zagen we dat economische belangen botsen op ecologische prioriteiten maar ook de sociale bekommernissen komen in het gedrang door de milieu-imperatieven. De nieuwe voorzitster van Groen, Nadia Naji maakt zich sterk dat het mogelijk is om én een milieuvriendelijk én een sociaal beleid te voeren. Ze geeft zelf aan dat haar eigen vader wel belangstelling heeft om zonnepanelen aan te schaffen maar zich dat niet kan veroorloven. En een warmtepomp of een elektrische wagen al evenmin. Ze zegt er niet bij hoe die discrepantie moet worden aangepakt.
Maar ook de geopolitieke situatie sinds de oorlog in Oekraïne botst met de milieu- en klimaatambities nu landen als Duitsland zowaar opnieuw stroom gaan opwekken met steenkool. De inflatie als gevolg van de hoge energie-facturen en de gasbevoorradingsproblemen dreigen straks een echte economische crisis te veroorzaken waardoor West-Europa in een recessie terecht te komt. Deze problemen doorkruisen de voorgenomen energie-transitie, die er tegelijkertijd alleen maar urgenter door wordt.
Inmiddels struikelde het Europees Parlement over de goedkeuring van de ‘historische’ klimaatwetten die op 9 juni jl. hadden moeten worden goedgekeurd. Paradoxaal genoeg vormden de groenen en socialisten – die strengere regels bepleiten – een coalitie met de rechts-radicale partijen die nu al vinden dat de voorgestelde maatregelen te ver gaan.
Voor een schoon Vlaanderen in een propere wereld worden de uitdagingen alleen maar groter.
Bernard Daelemans
