Meervoud nr 279 – De Vlaamse erfzonde
Meervoud nr. 279, september 2022.
Artikels op de webstek:
Taalbeschouwingen: Wonder en is geen wonder. Door Lukas De Vos.
Commotie over Frontnacht en IJzerwake. Door Bernard Daelemans.
Het Catalaanse immersie-onderwijs bedreigd. Door Enric Goma, vertaling Bernard Daelemans.
Hoofdartikel: De Vlaamse Erfzonde.
Bernard Daelemans.
Het moet begin jaren negentig geweest zijn dat ik voor het eerst op de IJzerbedevaart ben geweest. Dat was vóór het IJzerbedevaartcomité vanaf 1994 in ruzie uiteenviel en de IJzerwake ontstond als radicale afsplitsing. Ten aanzien van die IJzerbedevaarten had ik destijds al gemengde gevoelens omdat er – naast de respectabele traditie van Vlaamse emancipatie en ‘nooit meer oorlog’ die er in ere werd gehouden – ook twijfelachtige elementen rond het gebeuren zwermden. Skinheads uit Nederland, Frankrijk en Engeland hadden de weg gevonden naar het evenement en drukten vooral de avond voordien hun stempel op het gebeuren. En in bepaalde standjes werd onfrisse literatuur verhandeld : stapels ‘Mein Kampf’ stonden te koop voor de geïnteresseerde extreem-rechtse franje van de Vlaamse beweging. Ik keek mijn ogen uit.
Op sommige edities dreigde het spannend te worden met de neonazi’s en kwam de Rijkswacht toezicht houden. Ik herinner me dat onze goede vriend, wijlen Joost Vandommele toen opmerkte dat het toch ver gekomen was dat de radicale Vlaamse beweging door de Belgische ordestrijdkrachten moest beschermd worden tegen deze ongenode (?) gasten.
In Friesland hebben ze eind september een zeer vergelijkbare herdenking van de Slag bij Warns aan de Rode Klif bij Stavoren waar de Friezen in 1345 de Hollanders in de Zuiderzee terugdreven. Ik was erbij toen skinheads en neonazi’s ook deze plek ontdekt hadden en dreigden te vereren met een bezoek. Een verenigd front van Friese bewegers heeft toen de dijk bezet zodat de skinheads, die met een autobus vanuit Vlaanderen (!) werden aangevoerd, geen toegang kregen tot het herdenkingsgebeuren.
Ook nu weer blijkt, met de perikelen rond ‘Frontnacht’ en de IJzerwake dat de Vlaamse beweging niet bij machte is schoon schip te houden en het netjes te houden. Wat meer is, bepaalde elementen hebben onder de hoede van het IJzerwakecomité, een evenement willen creëren waar neonazi’s en neofascisten hun hartje hadden kunnen ophalen. En ook nu weer is het de overheid (OCAD, het gemeentebestuur van Ieper) die de zaak komt beslechten.
Ondanks dat er heel wat stemmen rezen in de Vlaamse beweging dat het IJzerwakecomité met de keuze van de onbetwistbaar meer dan aangebrande muziekgroepen in de fout is gegaan, wil het comité de beslissing van de stad Ieper bij de Raad van State aanvechten. Dat geeft geen blijk van sterk inzicht in het eigen falen noch enig besef van de imagoschade die het comité hiermee over de hele beweging afroept. In een opiniebijdrage op het nieuwsforum Doorbraak noemt Sigfried Bracke dat ‘de Vlaamse erfzonde’.
Of de stad Ieper juridisch sterk in de schoenen staat laten we hier in het midden, al zou dat wel eens kunnen meevallen. In ons land zijn racistische en antisemitische uitlatingen wel degelijk verboden. Men kan erover debatteren of dit een aantasting inhoudt van de vrije meningsuiting. Ook al word ik er niet blij van, wat mij betreft mogen neo- en andere nazi’s hun feestjes bouwen net als in de Verenigde Staten optochten van de Ku Klux Klan worden toegelaten op grond van het fameuze ‘first amendment’ – zolang ze niet oproepen tot geweld. Maar dan wel vér weg van activiteiten die iets met de Vlaamse beweging te maken hebben.
